"Anh hùng cường cảnh phương danh thọ

Tu sát đê đầu vị tử nhân..."

Tường Đông

(Minh Tấn tóm lược)

       Tường Đông nghĩa là bức tường phía đông, nghĩa bóng là nơi có giai nhân người đẹp ở, mà cũng là nơi giai nhân tài tử trao t́nh.

       Khi nói đến Tường Đông th́ người ta liền liên tưởng đến Tống Ngọc.  Tống Ngọc là chàng trai có sắc đẹp, thơ hay, phú giỏi, cốt cách giang hồ, tính t́nh trăng hoa đă nổi tiếng làm nhiều mỹ nhân say mê đến nỗi phải ôm ấp những trang t́nh hận.  Tống Ngọc là người nước Sở, vừa lớn lên đă ôm mộng hải hồ, gió trăng.  Nơi chàng ở thường là những nơi có gái đẹp, rượu ngon.

Trong bài phú Tự T́nh của Tống Ngọc có viết:

Thiên hạ chi giai nhân

Mạc nhược ư Sở quốc

Sở quốc chi lệ giả

Mạc nhược ư thần Lư

Thần Lư chi mỹ giả

Mạc nhược thần đông gia chi tử.

Minh Tấn tạm dịch là:

Giai nhân trong thiên hạ

Không đâu bằng nước Sở

Người đẹp trong nước Sở

Không đâu bằng xóm Lư

Giai nhân trong xóm Lư

Không bằng con gái của vị hạ thần phía đông…

       V́ vậy chữ Tường Đông do đó mà đi vào điển tích với một trang t́nh sử lâm ly đầy máu lệ của một người con gái…

       Vương Trung là một vị đại thần nước Sở, trong khi nước sở có giặc, vua Sở phái ông đem quân đánh dẹp v́ ông đem quân đến chậm trễ không cứu văn được t́nh thế bị vua Sở giáng chức làm Thiên Hộ Vệ Quân tại Nam Dương, thế là Vương Trung đem gia quyến cùng đến Nam Dương.

       Vương Trung có người con gái tên là Vương Kiều Loan tuổi độ trăng tṛn, tuổi xuân phơi phới, mắt xanh chưa để ư đến ai, năm tháng lặng lẽ trong khuê pḥng vui với sách đèn thơ mộng.  Nàng rất đẹp, thong minh, lại được cha mẹ nuông chiều nên từ nhỏ đă thong kinh sử, văn hay chữ tốt.  Nếu là con trai với tài năng ấy ắt chiếm bảng vàng dễ dàng.  Tiếc thay nàng là thân bồ liễu, trong thời ấy, dù có lắm tài năng cũng chỉ để chọn một tấm chồng siêu quần xuất chúng mà thôi.  Cũng chính v́ lẽ đó mà nàng lựa măi chưa gặp được người trong ḷng nàng.  Kiều Loan có một người cô là Tào Di, bị goá nên mẹ nàng đem về ở chung với gia đ́nh sớm hôm bầu bạn với Kiều Loan.

       Một hôm vào tiết Thanh Minh, hoa cỏ trong vườn tranh nhau đua nở, Kiều Loan cùng Tào Di và mấy nàng thị nữ đến hoa viên thưởng ngoạn.  Hoa xuân muôn màu, cảnh xuân muôn vẻ, giửa lúc ong bướm chập chờn th́ bên bức tường có một chàng trai đăm đăm nh́n Kiều Loan không chớp mắt.  Kiều Loan thoắt trông đôi mắt gợi t́nh ấy khiến nàng e thẹn, đôi má ửng hồng, cúi nh́n xuống đất, vẻ tươi vui của cô gái chưa đầy những ngượng ngùng bối rối, nàng núp vào sau lưng Tào Di và giục Tào Di trở về.  Cảnh vật trong vườn trở nên im lặng chàng thanh niên lê bước vào vườn.  Chàng chống tay lên ghế đá thở dài, nh́n bâng quơ.  Chợt trông thấy dưới gốc cây có một vật trắng ǵ, chàng bước đến gần th́ đó là chiếc khăng the, mùi hương c̣n đượm nồng nàn.  Chàng mỉm cười nhặt khăn lên, nâng niu trong ḷng bàn tay có vẻ tŕu mến lắm.  Bổng bên tường có tiếng động rồi một bóng thiếu nữ hiện ra chàng liền núp sau khóm hoa chờ xem.

Khi đoán biết thiếu nữ kia là người hầu đi t́m khăn cho tiểu thơ, chàng cất giọng nói:

-Cô nương ơi! đừng t́m uổng công, chiếc khăn đă rơi vào tay người khác rồi!

Nàng tỳ nữ đứng nh́n chàng thư sinh, thấy chàng có vẻ phong lưu, tuấn tú liền bước đến chào hỏi:

-Thưa công tử, nếu công tử lượm được khăn xin trao trả ơn ấy không bao giờ quên.

Chàng thư sinh hỏi:

-Chiếc khăn của ai đánh rơi mà nàng xin đ̣i?

Nàng tỳ nữ thấy vẻ đẹp của chàng trai thuộc vào hàng tuấn tú, thanh nhă nên không dám khinh thường, mặc dù lời nói có vẻ lả lơi đùa cợt.  Nàng nói:

-Chiếc khăn là của tiểu thư tôi, xin người cho biết quí danh để tiểu thư đáp tạ.

Chàng thư sinh đáp:

-Tôi họ Tống tên Ngọc, người quận Ngô Châu, hiện cư ngụ ngay mé sau tôn phủ.

Tỳ nữ reo to:

-A! Té ra công tử nhà ở mé sau mà lâu nay tôi không biết, tiểu thư tôi tên Kiều Loan, con gái quan Thiên Hộ.

Tống Ngọc hỏi:

-Tiểu thư cô là Kiều Loan, tên đẹp lắm! C̣n cô tên ǵ?

Tỳ nữ e thẹn, chum chím cười đáp:

-Tôi tên Minh Hà.

Tống Ngọc trêu cợt:

-Đẹp cả thầy lẫn tṛ, nhưng thôi bây giờ tôi nhờ cô trao cho tiêu thơ bứt thư được không?

Minh Hà không dám nhận nhưng sợ làm phật ư chàng trai e chàng không trả khăn nên chiều ḷng, nói:

-Được, công tử cứ trao cho tôi.

Tống Ngọc nói:

-Cô chờ tôi một chút, tôi sẽ ra ngay.

       Nói xong chàng nhảy qua tường, đi mất.  Một lúc sau, Tống Ngọc trở ra tay cầm một tấm hoa tiên trao cho Minh Hà.

Minh Hà chỉ thấy thư mà không thấy khăn ḷng không vui đáp:

-Đă không trả khăn sao c̣n bắt đưa thơ? Tôi không dám nhận đâu.

Tống Ngọc cười nói:

-Cô đừng lo! Hễ tiểu thư cô phúc đáp thư này th́ chiếc khăn lập tức trả lại.

       Minh Hà cực chẳng đă phải nhận tấm hoa tiên của Tống Ngọc, rồi bước vào nội phủ.  Trong lúc đó Kiều Loan đang ngồi đợi Minh Hà tại thư pḥng, ḷng bồn chồn vừa thấy Minh Hà bước vào nàng hỏi ngay:

-Sao, chiếc khăn có t́m ra không?

Minh Hà ấp úng đáp:

-Thưa tiểu thư, chiếc khăn đă lọt vào tay… chàng công tử đẹp trai ban chiều cứ nh́n tiểu thư đó.

Thấy Minh Hà cũng để ư đến chàng trai ban chiều, nàng làm ra vẻ nghiêm nét mặt nói:

-Sao em không đ̣i?

Minh Hà đáp:

-Em có đ̣i, nhưng chàng ấy lần khần quá đă không chịu trả khăn c̣n buột em đem tờ hoa tiên này cho tiểu thư.

Kiều Loan nóng ḷng nói:

-Người ấy có xưng tên họ, quê quán ở đâu không?

Minh Hà nói:

-Người đó Họ Tống tên Ngọc, quê ở Ngô Giang, cha làm quan Tư Giáo, hiện ngụ sát bên vách phủ đường.

       Nói xong Minh Hà tḥ tay vào túi lấy ra tấm hoa tiên trao cho Kiều Loan.  Kiều Loan cố nén xúc động mở thư ra xem, trong có bài thơ:

Phạ xuất qui nhân phận ngoại hương

Thiên công giao phó hữu t́nh lang

Ân cần ky thủ tương tư cú

Nghi xuất hồng ty xuất động pḥng.

Minh Tấn tạm dịch:

Khăn ai phản phất đượm mùi hương

Trời khiến xui cho kẻ vấn vương

Tha thiết gởi người tương tư khúc

Tơ hồng mong tỏ nỗi yêu đương.

       Đọc xong mấy câu thơ đó, Kiều Loan nửa mừng nữa thẹn.  Tuy nhiên nàng làm ra vẻ điềm tỉnh nói:

-Từ nay em đừng đ̣i chiếc khăn nữa cho khỏi sanh ra việc lôi thôi.  Chàng có nhờ đưa thư cũng đừng nhận.

Tuy nói như vậy nhưng sau khi về khuê pḥng suy đi nghĩ lại nàng quyết định viết thơ hồi đáp:

Thiếp thân nhất điểm ngọc vô hà

Linh thị hầu môn tướng tướng gia

T́nh lư hữu thân đồng đối nguyệt

Nhàn trung vô sự độc khán hoa

Biết ngô chi hứa lại kỳ phượng

Thúy trúc nang dung nhập lăi nha

Kỳ dữ dị hương cô lănh khách

Mạc tương tâm sự loạn như ma.

Minh Tấn tạm dịch:

Thân em tựa khối ngọc vô t́nh

Trong chốn pḥng loan đượm nét trinh

Đêm đến bên mành cùng thưởng nguyệt

Ngày về thong thả ngắm hoa xinh

Cành ngô phượng vĩ khoe màu thắm

Khóm trúc nghiêng ḿnh dáng mỏng manh

Nhắn gởi đôi lời cùng lữ khách

Đừng trao tâm sự kẻo đinh ninh.

       Viết xong Kiều Loan trao cho Minh Hà, dặn đi theo ngả sau, đừng để ai thấy.  Minh Hà làm theo, lúc đó Tống Ngọc cũng nóng ḷng đợi tin.

Thấy Minh Hà bước ra, Tống Ngọc hỏi:

-Tiểu thư có phúc đáp thư chứ?

Minh Hà tủm tỉm cười tinh quái nói:

-Có, nhưng công tử phải trả chiếc khăn trước đă.

Tống Ngọc thấy dáng điệu của Minh Hà cũng dễ mến, mỉm cười nói giọng cợt đùa:

-Tiểu thư cô phúc đáp, tôi tưởng chiếc khăn kia không cần thiết nữa.  Hăy đưa thơ cho tôi rồi sẽ hay.

       Minh Hà trao tấm hoa tiên cho Tống Ngọc, chàng trai mở ra đọc.  Bao lời lẽ trong thơ khiến Tống Ngọc khâm phục vô vàng.  Tài sắc ấy ngàn vàng khó mua dù Tống Ngọc là một chàng trai đa t́nh, trăng gió, tuổi c̣n trẻ nhưng Tống Ngọc một tay đă mở biết bao khóa Động Đào Nguyên để vào hái hoa bắt bướm.

Rồi từ đó thư từ qua lại, Kiều Loan gợi ư Tống Ngọc tính chuyện mối mai, nhưng Tống Ngọc viện cớ đủ điều và Tống Ngọc muốn gần gũi Kiều Loan về việc trăng gió.  Một chiều Tống Ngọc lén đến vườn hoa gặp Kiều Loan tỏ ư muốn sang pḥng hương một lần cho biết.

Kiều Loan e thẹn đáp:

-Tuổi trẻ có ư cuồng loạn, mong muốn những chuyện vu vơ chỉ sợ sau này hối không kịp.

Tống Ngọc thề thốt hết lời nhưng Kiều Loan không chấp thuận.

Tuy nhiên khi Tống Ngọc ra về th́ Kiều Loan sai Minh Hà đem đến một tấm hoa tiên, thơ:

Ám tương tế ngữ kư anh tài

Thảng hương nhân tiện mạc loạn khai

Kim dạ hương khuê xuân bất toả

Nguyệt di hoa ảnh ngọc nhân lai.

Minh Tấn tạm dịch:

Lời này xin ngỏ đến cùng ai

Thiếp sợ dèm pha kẻ lắm lời

Đêm đến pḥng hương xin mở rộng

Bóng hoa trăng tỏ đón chân người.

       Đọc xong thơ Tống Ngọc như điên dại.  Đêm ấy khi hoàng hôn vừa rủ bóng, vầng trăng vừa ló sau mành soi vào đáy ḷng của kẻ say sưa cuồng nhiệt.  Bên rèm mấy đóa hoa đang hững hờ chờ hứng những giọt sương đêm.  Tống Ngọc vội vàng nhẹ bước băng qua tường đông đến hương pḥng.  Khi đến cửa pḥng thấy Minh Hà mặt buồn thiu, cô gái hóm hỉnh ấy lẽ ra có những cử chỉ ṿn vă, nhưng má hồng đang độ xuân xanh nghĩ đến thân phận ḿnh mà buồn tuổi… trước chàng thanh niên tuấn tú ấy.  Thấy Tống Ngọc vào, Kiều Loan bổng đổi nét mặt lạnh lùng sai Minh Hà mời Di Nương (Tào Di) đến để hội kiến.  Tống Ngọc trong lúc rạo rực nhưng trông thấy Kiều Loan không hiểu ǵ cả, mặt mày xám ngắt ḷng chỉ thấy một nỗi e dè lo sợ.

Kiều Loan thấy vậy mỉm cười nói:

-Thiếp vốn người đoan chính cũng mong chàng không phải kẻ phàm phu.  Chúng ta v́ chữ sắc tài mà yêu nhau nhưng chỉ sợ vườn xuân cánh bướm, biết ḷng có giữ chữ ước nguyền không?  Vậy chúng ta hăy cùng nhau trước thân mà thề nguyện “răng long đầu bạc.”  Nếu chẳng thề té ra chúng ta v́ ân ái mà quên nghĩa đá vàng?

Vừa lúc đó Di Nương bước vào, Tống Ngọc nhờ Di Nương đứng ra chứng minh lời thề nguyện.

Di Nương nói:

-Hai cháu muốn ta chứng kiến th́ phải lập lời thề, lưu lại làm bằng cớ.

Tống Ngọc không chút e ngại, vội lấy bút viết lời minh thệ.  Di Nương cười nói:

-Ta thử ḷng công tử đó thôi, t́nh yêu ở tại ḷng ḿnh không phải bằng lời nói.

       Dứt lời, Di Nương cho người đem rượu và hoa quả đến, ba người ngồi uống rượu cho đến khuya.  Di Nương xin ra về thế là chuyện trăng hoa đă sẩy ra tại sau tường đông… cứ vài ngày Kiều Loan sai Minh Hà đến mời Tống Ngọc.  Tống Ngọc là kẻ đa t́nh khi hoa bướm gần nhau dù hoa rừng hay bướm dại đi nữa th́ làm sao khỏi cảnh trùng phùng và chuyện gió trăng giữa Tống Ngọc và Minh Hà diễn ra trong âm thầm của kẻ tôi đ̣i bất hạnh sớm khuya hầu hạ.  Thời gian trôi qua trong lặng lẽ cuộc yêu đương thầm kín cũng êm đềm trôi qua, một hôm Tống Ngọc ngỏ lời cầu hôn.

       Vương Thiên Hộ lâu nay biết Tống Ngọc là một kẻ đa t́nh phóng đăng nên nhất định không gả Kiều Loan nhưng ông không biết bao năm trời nơi tường đông bướm ong đă quấy động.  Tống Ngọc bị từ hôn nên thả bước giang hồ tiếp tục cuộc đời trăng gió.  Riêng Kiều Loan từ ngày vắng Tống Ngọc đă mang bệnh trầm tư, h́nh dáng gầy g̣ mỗi ngày một yếu đi.  Trước khi chết nàng đă cầm bút viết ba mươi bài thơ tuyệt mệnh và một bài Trường Hận Ca…

Minh Tấn

Tài liệu tham khảo: Điển Tích Xưa