"Thiên nhai địa giốc hữu tận thời

Nghi chỉ tương tư vô tận xứ..."

Khối T́nh

(Minh Tấn tóm lược)

"Nợ t́nh chưa trả cho ai?
Khối t́nh mang xuống tuyền đài chưa tan..."
       Điển tích Khối T́nh lấy từ T́nh Sử Trung Quốc về mối t́nh bất hạnh của Trương Chi, Mỵ Nương.
Vào đời Đường, có một vị quan Thừa Tướng sanh được một người con gái rất đẹp, tên là Mỵ Nương. Mỵ Nương sống trên nhung gấm, được hưởng vinh hoa phú quư, nuông chiều đủ thứ. Lúc nàng vừa tuổi trăng tṛn th́ vị quan tuổi đă cao nên từ quan xin về dưỡng lăo. Được một sự nghiệp giàu có và một địa vị cao sang vị quan không cần ǵ hơn chỉ mong dựng một ngôi biệt thự bên bờ sông chiều chiều ra đứng nơi lan can đọc thơ, hóng gió hay nh́n ḍng nước chảy in bóng trăng trong để hưởng các thú vui trong thiên nhiên mà chỉ có lúc nhàn rỗi nơi thôn dă mới cảm được nét thi vị đó.
       Ngôi biệt thự đă dựng xong vị quan liền đưa vợ con và người hầu về cư ngụ. Nàng Mỵ Nương vẫn hưỡng cuộc sống của một vị tiểu thơ đài trang đó. Ngày ngày quanh quẩn trong khuê pḥng, lúc đọc sách, lúc thêu thùa, có lúc vén rèm châu bâng khuâng nh́n xuống ḍng sông hiu quạnh. Có những đêm trăng lên Mỵ Nương cũng theo cha mẹ nàng ra hóng gió bên lan can để đùa vui bên những đóa hoa, khóm cúc. Vào một đêm mùa thu, ánh trăng rằm lơi lả vào song thưa khiến ḷng nàng bâng khuâng như đang thiếu một cái ǵ trong cơi u minh ấy, nàng vén rèm nh́n ra ngoài th́ thấy mẹ nàng đang thơ thẩn trước hiên, nàng đẩy cửa bước ra đứng dựa vào gốc cây đào bên cạnh hồ sen. Một làn gió từ phía sông thổi vào mát rượi, xa xa văng vẳng một điệu sáo du dương trầm bổng khiến nàng thích thú vô cùng. Tiếng sáo mỗi lúc một gần và phát ra từ một chiếc thuyền con đang bập bềnh trên sông nước. Đôi mắt nàng Mỵ Nương không rời chiếc thuyền con ấy, nhưng tiếng sáo chỉ trổi lên vài khúc nhạc rồi im bặt và chiếc thuyền con cũng trôi về nơi cuối trời vô tận. Vắng tiếng sáo, Mỵ Nương cảm thấy ánh trăng không c̣n đẹp nữa mọi cảnh vật quanh nàng như cô quạnh vô nghĩa nàng rảo bước vào khuê pḥng. Đêm hôm sau, cũng vào lúc trăng sáng nàng lại nghe tiếng sáo ấy. Nàng vội vén mành bước ra sân nh́n xuống mặt sông và thấy ḷng ḿnh rộn lên một niềm vui khác lạ. Nàng dơi mắt nh́n theo chiếc thuyền trôi xa xa cho đến lúc không c̣n nghe tiếng sáo nữa nàng mới quay về khuê pḥng.
       Nối tiếp mấy đêm liền, đêm nào nàng cũng chờ nghe tiếng sáo trên sông với một tâm trạng mông lung khao khát. Tiếng sáo đă đem đến cho nàng một sức sống, một ước mơ, một cảm giác mà nàng chưa bao giờ có. Nhưng tiếng sáo chỉ đem niềm vui đến cho nàng vỏn vẹn ba đêm đến đêm thứ tư nàng không c̣n nghe nữa. Nguồn vui ḷng nàng như vụt tắt, nàng vào khuê pḥng nằm ôm gối mộng. Nàng mơ rằng kẻ thổi sáo kia phải là một chàng thư sinh tuấn tú, một chàng trai ôm mộng hải hồ, đi khắp đó đây du ngoạn để t́m nguồn cảm hứng thiên nhiên. Bàn tay chàng là bàn tay có những ngón nơn nà khi lướt qua ống sáo điều khiển những cung trầm bổng quyến rũ. Tâm hồn chàng là cả bầu vũ trụ đầy hoa lệ chứa muôn vàn t́nh yêu. Nàng mơ mộng triền miên khiến cho nàng mỗi lúc một say đắm và nàng cứ mong đợi hằng đêm nhưng tiếng sáo và con thuyền đâu vắng bặt và chết lịm dưới sương thu. Nỗi buồn xâm chiếm tâm hồn nàng, rồi một hôm nàng nhuốm bệnh không thuốc than nào chạy chữa, các danh y trong vùng đều lắc đầu. Một đêm trăng thanh lúc Mỵ Nương đang mê man trên giường bệnh th́ văng vẳng ngoài sông vắng, tiếng sáo d́u dặt nổi lên, giọng trầm bổng theo gió đưa vào mành trúc. Mỵ Nương bừng tỉnh, đôi mắt mở to, trên làn môi héo điểm một nụ cười. Nàng nằm im tâm hồn như đang bay bổng theo tiếng sáo mông lung.
       Nhưng rồi tiếng sáo lại im bặt, tâm hồn nàng trở về trạng thái mê man. Mẹ nàng đem việc đó nói lại với chồng. Quan Thừa Tướng liền cho người đi t́m người thổi sáo, biết được chàng tên là Trương Chi sống nghề đánh cá. Anh ta nghèo khổ không nhà cửa, sự nghiệp chỉ có một chiếc thuyền nan đêm ngày xuôi ngược trên sông, nay đầu ghềnh, mai cuối băi. Quan liền sai hai tên nô bộc đem theo ít bạc vàng hàng đêm neo thuyền dưới sông t́m kiếm cho được Trương Chi. Một buổi chiều chạng vạng, Trương Chi vừa đánh xong một mẻ lưới ở đầu ghềnh, toan nhổ sào th́ có hai tên lính hầu cặp thuyền đến hỏi:
- Người đánh cá kia có phải Trương Chi không?
       Trương Chi ngơ ngác nhưng sau đó chàng biết được hai tên lính hầu vâng lệnh quan mời chàng đến thổi sáo cho tiểu thư nghe. Trương Chi có tâm hồn nghệ sĩ, giàu t́nh cảm, nên nghe nói thổi sáo cho một cô gái nghe th́ không hề từ chối. Chàng cuốn tay lưới, gói trọn hành trang và quay mũi thuyền. Hai tên lính hầu cũng cập thuyền và nói cho Trương Chi an ḷng:
- Anh đánh cá ơi! Anh đừng lo nếu anh thổi sáo hay th́ số tiền thưởng gấp trăm lần tiền đánh cá của anh đấy.
       Trương chi mỉm cười không đáp, tâm hồn chàng như đang theo đuổi một ư nghĩ ǵ xa xôi. Chàng theo hai tên lính vào biệt thự và được quan tiếp đón nồng hậu. Trước cảnh giàu sang ấy ḷng Trương Chi cảm thấy ái ngại, tuy nhiên ḷng tử tế của vợ chồng quan Thừa Tướng làm chàng bớt sợ sệt. Sau khi mời Trương Chi dùng trà, quan nhờ Trương Chi thổi sáo. Trương Chi tuân lời đem sáo ra thổi, tiếng sáo vừa cất lên th́ trong giường bệnh Mỵ Nương đang mê man bỗng tỉnh lại, tâm hồn nàng đang thả theo tiếng nhạc, rồi nàng ngồi phắt dậy hỏi mẹ:
- Ai thổi sáo vậy?
Người mẹ đáp:
- Người thổi sáo là Trương Chi, sống bằng nghề chài lưới trên sông. Thấy con lâm bệnh nên mời người ấy đến thổi cho con nghe.
Mỵ Nương nhỏm dậy như muốn bước ra khỏi giường. Mẹ nàng đến ngăn lại, nói:
- Con định đi đâu?
My Nương đáp:
- Con muốn gặp mặt người ấy!
Người mẹ xua tay nói:
- Không! Con c̣n đang yếu, đừng ra ngoài bất tiện. Nếu con muốn gặp mặt để mẹ cho người mời người ấy vào.
Một lúc sau quan dẫn Trương Chi vào pḥng. Bức rèm vừa vén lên, h́nh bóng Trương Chi vừa hiện ra, Mỵ Nương trông thấy bỗng hét lên một tiếng thất thanh và nói:
- Hăy đuổi gă ra!
       Bọn gia nhân vội đưa Trương Chi ra ngoài tức khắc, trong lúc đó Mỵ Nương thở hổn hển trên giường. Trái với mọi mơ ước của ḷng nàng Trương Chi không phải là chàng trai uy nghi, tuấn tú, thanh nhă như tiếng sáo của chàng. Thân h́nh chàng lùn tịt, mắt lộ, mũi đỏ, miệng rộng hoác, đôi chân đi khập khễnh, quần áo dơ bẩn. Mỵ Nương chán ngán thất vọng bao nhiêu mơ ước trong ḷng liền chết lịm.  Trương Chi được phép quan cho về, ông tặng cho chàng một số vàng bạc đáng giá nhưng chàng không nhận.
       Mỵ Nương từ ngày gặp Trương Chi bệnh t́nh rũ sạch trở nên lành mạnh như xưa nhưng nàng đă mất đi cái vẻ hồn nhiên của tuổi xanh có lẻ nàng đă trưởng thành. Trái lại từ ngày gặp Mỵ Nương, Trương Chị đă bị mê hoặc bỡi sắc đẹp của nàng khiến cho chàng một ngày thẩn thờ, ủ rũ. Chàng biếng ăn, bỏ ngủ, không c̣n thiết ǵ đến chài lưới sinh nhai. Chàng tuy xấu xí thật nhưng tâm hồn chàng không phải không biết thưởng thức cái đẹp. Trương Chi một người nghệ sĩ đă biết say mê âm nhạc th́ cũng biết say mê cái đẹp mà trời dành cho mỹ nhân. Cuối cùng chàng lâm bệnh, chiếc thuyền con trỡ thành nơi giường bệnh của một kẻ si t́nh không nhà cửa, không bạn bè, không cơm cháo. Một đêm buồn, tiếng quạ kêu trên sông đưa tiễn tâm hồn của một người cô độc về bên kia thế giới. Một vài đồng nghiệp thương t́nh đắp cho chàng một nắm mộ bên mé sông. Thời gian lặng lẽ trôi trong quên lăng, không ai c̣n nhắc đến chàng thổi sáo nữa.
       Rồi một ngày nọ… vào tiết đông, mưa rơi tầm tă, nước sông dâng cao, xoáy trôi cả nấm mộ Trương Chi. Đến khi nước cạn không ai t́m thấy hài cốt của chàng đâu nữa mà chỉ thấy trong đáy mộ hiện ra một viên đá trong vắt như thủy tinh, tṛn và đẹp như một khối ngọc.
       Ḥn đá đó được một người lái đ̣ ngang đem về để trước mũi thuyền cho khách qua đ̣ ngắm nghía. Một hôm vị quan Thừa Tướng qua đ̣ trông thấy và xin mua, người lái đ̣ trao cho quan ḷng không chút luyến tiếc. Vị quan đem viên đá về dùng để đè các giấy tờ cho khỏi bay, trong giấy tờ phần nhiều toàn là thi phú mà ông thường làm trong lúc nhàn rỗi.
       Một hôm Mỵ Nương đi qua án thư của cha nàng. Tính nàng ṭ ṃ hay xem những bài thơ, bài phú của cha, thấy viên đá lạ nàng cầm lên xem. Ban đầu nàng thấy trong vắt, nhưng khi nàng nh́n một lúc th́ bỗng nhiên bóng h́nh của chàng trai xấu xí thổi sáo ngày xưa hiện ra trong viên đá ấy. Nàng cảm nghĩ đến hoàng cảnh cuộc đời người nghệ sĩ v́ thân phận nghèo nàn v́ thân h́nh xấu xí mà ôm chặt mối tương tư cho đến chết. Hai giọt nước mắt nàng trào ra trên đôi mi rồi từ từ lăn xuống. Trong lúc nàng vô t́nh, không để ư giọt nước mắt đă nhỏ vào viên đá tức th́ viên đá tan biến trong tay nàng…

Minh Tấn
Tài liệu tham khảo: Điển Tích Xưa